Recht op fijn wonen voor arbeidsmigrant

Landelijk actief

Arbeidsmigranten hebben recht op een eerlijke deelname aan onze samenleving. Veel zien we ze niet, ze wonen vaak op verouderde vakantieparken, in caravans bij werkgevers en met veel mensen in kleine woningen. Wij vinden dat dit beter kan en moet.

Wij zijn landelijk actief om een bijdrage te leveren aan de verbetering van de huisvestingssituatie van arbeidsmigranten. Hierbij staat volwaardige huisvesting voorop, zowel qua locatie als complex. En een goed samenspel met de buurt. Soms zijn grootschalige oplossingen nodig, maar er zit in onze ogen altijd een maximum aan. Zo behouden we kwaliteit van wonen én leefbaarheid voor de hele buurt. We werken aan de hand van vijf invalshoeken, uitgelegd door vijf van onze collega’s.

Data-analyse

Jeroen Drewes, data-specialist: Met data-analyse kijken we hoeveel arbeidsmigranten er momenteel in Nederland zijn, waar ze wonen én waar ze zouden kunnen wonen. Arbeidsmigranten staan vaak niet ingeschreven in de gemeentelijke basisregistratie. Dat maakt onderzoek lastig. Met aanvullend onderzoek achterhalen we hoeveel arbeidsmigranten er in de gemeente zijn. We benutten bestaand onderzoek, over bijvoorbeeld de grootte van de groep. Is dit niet aanwezig? Dan maken we bij een grove scan op aantallen of een gerichte uitvraag. We doen ook onderzoek naar de huidige woonsituatie van arbeidsmigranten.

Na de vraag- en aanbodanalyse gaan we op zoek naar geschikte ruimtes in de omgeving. Dit kan een (oud) pand zijn, een perceel of andere plek waar ruimte is om iets nieuws op te bouwen. Op het niveau van de gemeente gaan wij gestructureerd zoeken naar potentiële locaties. Zo komen we tot een lijst van locaties die om verschillende redenen geschikt kunnen zijn voor de doelgroep.

Op basis van grote datasets zoals de BAG, de BGT en aanvullende datasets van het CBS maken we visueel en inzichtelijk waar welke kansen liggen. Met input van onze opdrachtgever kunnen we de ‘vraag’ aan de data specifieker maken om zo tot de meest geschikte plekken te komen. 

Maken van beleid

Wietske Schober, adviseur dorps- en wijkvernieuwing: Wij werken samen met alle betrokkenen aan beleid of spelregels voor het huisvesten van arbeidsmigranten. Dat begint bij het hebben van inzicht: hoe groot is de opgave en welke vraag ligt er? Zo zien we dat in sommige gemeenten de vraag vooral is om meer huisvestinglocaties te realiseren. In andere gemeenten gaat het vooral om andere locaties: bijvoorbeeld buiten het dorp of de wijken. Of de gemeente, werkgevers en omwonenden maken zich zorgen over de kwaliteit van de huisvesting.

Om het voor projectontwikkelaars en particuliere aanbieders van huisvesting aantrekkelijk te maken om te investeren in goede huisvesting, is duidelijkheid nodig. Waar mag je ontwikkelen, en waar niet? En wat zijn de minimale eisen? Wij raden gemeenten aan om hier proactief beleid op te ontwikkelen. Dan overkomt het je niet, maar blijf je aan het stuur van een belangrijk maatschappelijk vraagstuk. Hierbij moet je denken aan spelregels over de kwaliteit van huisvesting en locaties, maar ook aan afspraken over de maximale omvang, het beheer op de locatie en hoe je omgaat met de extra parkeerdruk.

We beperken ons niet tot de huizen en locaties zelf. Wonen is meer dan je eigen thuis. Daarom betrekken wij in het gezamenlijk opstellen van het beleid de leefbaarheid in de buurt. Hoe zorgen we dat de huidige bewoners en de arbeidsmigranten goed kunnen samenleven? En we zoomen in op wat de arbeidsmigranten zelf nodig hebben, qua voorzieningen of om wegwijs te worden in de nieuwe buurt. Tot slot adviseren we de gemeente over hun rol op het gebied van communicatie, registratie en VTH-taken. Kortom, goede huisvesting van arbeidsmigranten vraagt om integraal beleid.

Locatie en koppelkansen

Aitze van den Bos, adviseur: Vanuit de druk op de leefbaarheid in bestaande woonwijken kijken gemeentes en projectontwikkelaars voor de huisvesting van arbeidsmigranten steeds vaker naar locaties in het buitengebied, aan de randen van kernen of bij werkgevers op het terrein. We begeleiden deze locatiezoektocht, zodat ook op deze nieuwe plekken leefbaarheid en kwaliteit centraal staan.

Dit doen we samen met een werkgroep samengesteld vanuit de gemeente, werkgever, uitzender, bouwer, vertegenwoordiger dorpsbelangen en waar mogelijk een delegatie vanuit de groep arbeidsmigranten te betrekken. Het gaat uiteindelijk om hun huisvesting. Deze werkgroep stelt vooraf een kader vast waaraan de locatie moet voldoen.

Om te voorkomen dat het huisvestingscomplex een tussengebied wordt voor alleen arbeidsmigranten zullen we ook in het voortraject op zoek gaan naar koppelkansen. Denk aan voorzieningen vanuit de omliggende buurt, die zich in het nieuwe complex kunnen vestigen. Het liefst zien wij hierin een mix van doelgroepen. Of we combineren het met een herstructureringsopgave van een woonwijk of de herbestemming van een oud bedrijfsgebouw, een leegstaand café of zorgcentrum. Zo werken we aan leefbaarheid en de arbeidsmigrant wordt onderdeel van onze samenleving via ontmoetingen met de buurt.

Participatieproces

Leonie Wendker, adviseur: Het betrekken van álle betrokkenen vinden wij belangrijke voorwaarde voor een zorgvuldig participatieproces. Wij faciliteren en stimuleren de kennismaking tussen verschillende partijen die betrokken zijn, hierbij kun je denken aan omwonenden, wijkraden, de arbeidsmigranten, uitzendorganisaties, opdrachtgever van de te ontwikkelen huisvesting, de gemeente en daar waar relevant woningcorporatie, huurderverenigingen of particuliere verhuurders.

Naast een zorgvuldig participatieproces is ook een soort ‘onderhoudstraject’ van belang. Gemaakte afspraken moeten af en toe herijkt of herhaald worden, er komen nieuwe spelers in een gebied of de samenstelling van ambtenaren en dorpsbelangen wisselt. Tegelijkertijd moet het voor huisvesters en werkgevers de moeite waard blijven om te investeren in huisvesting en wat er omheen nodig is. We gaan én blijven in gesprek.

Een passend en realistisch ontwerp

Mathieu Kastelijn, architect: Een fijne leefomgeving staat wat ons betreft bovenaan. Dat vertaalt zich in betaalbaarheid, veiligheid, zichtbaarheid en leefbaarheid. Zowel voor de kleinschalige woonlocaties in dorpen of wijken, maar ook op grotere maatwerk locaties dicht bij het werk. In het ontwerp zoeken wij altijd een balans tussen gedeelde voorzieningen, ruimte voor ontmoeting en ruimte om jezelf terug te trekken. Complexen kunnen soms veel mensen huisvesten, maar zijn altijd van een goede menselijke maat, een plek waar je je thuis kunt voelen na een dag hard werken.

Wij onderzoeken in de ontwerpen altijd de mogelijkheden om een brede mix aan programmaonderdelen onder te kunnen brengen. Deze programmaonderdelen voorzien in een vraag vanuit de arbeidsmigranten, maar kunnen ook voorzien in een vraag vanuit de buurt. Denk aan sportvoorzieningen of voorzieningen voor cultuur en geloofsovertuiging. Hiermee wordt ook een duurzame verbinding tot stand gebracht met de omgeving. Wij hebben ervaring met verschillende bouwsystemen om ook een goede en duurzame tijdelijke invulling te kunnen geven aan de woonvraag. Maar omdat de woonvraag permanent zal zijn heeft het de voorkeur om gebouwen en plekken te ontwerpen die lang meegaan, aanpasbaar zijn in de tijd en zich verweven met hun omgeving.

Ons team van stedenbouwkundigen, architecten en bouwkundigen maakt al meer dan 45 jaar passende en realistische ontwerpen. Hierbij werken wij samen met gemeenten, ontwikkelende en uitvoerende partijen.

Maatwerk is nodig

Bij elke locatie is maatwerk voor succes nodig. Wij zijn in te zetten voor het hele proces, maar ook voor een onderdeel. Weet je waar je vastloopt? Of ben je nog zoekende in de onderdelen waar je meer hulp bij kan gebruiken? We denken graag met je mee.