De pot op met de anti-mantelzorg regels!

Als het kalf verdronken is…

Investeren in de mantelzorgondersteuning, dat doen gemeenten al jaren. Mantelzorgsteunpunten geven informatie, advies, training en voorlichting aan mantelzorgers om overbelasting zoveel mogelijk te beperken. Dat lijkt wat op “als het kalf verdronken is…” Hoe komt het eigenlijk dat er niet breder wordt gekeken? Waarom zet bijna niemand op een rijtje wat mantelzorgers nodig hebben om die mantelzorg vol te houden? Waarom zijn er zo weinig woonvormen in ons land waar mantelzorg op een natuurlijke manier kan plaatsvinden?

3.500.000 mantelzorgers

En we hebben het hier niet over een kleine doelgroep. Want 3,5 miljoen van alle inwoners van ons land mantelzorgen. Dat is een kwart! Dit aantal is de afgelopen jaren met 10% per jaar gestegen en gekeken naar alle veranderingen in het sociale domein en in het zorgstelsel zal dit alleen maar toenemen. Mantelzorg geef je niet alleen omdat je het leuk vindt. Het is noodzakelijk. Het is dus ook noodzakelijk om letterlijk en figuurlijke ruimte te scheppen waarin voor elkaar gezorgd kan worden. Je zou dus verwachten dat dit op zijn minst optimaal geregeld en gefaciliteerd wordt. Nee dus. Sterker nog, er zijn eigenlijk alleen maar drempels, zoals:

• Kans op korting van uitkeringen
• Inkomensgrens aan sociale huur
• Woonvisies die eenzijdig zijn samengesteld
• Bestemmingsplannen die flexibele invulling tegenhouden
• De huurwet
• Het toewijzingsbeleid van woningcorporaties

Het kan ook anders!

Zoals bij Lefier, met mantelzorgwoningen in de sociale huur aan de Curaçaostraat in Groningen. De elf mantelzorgwoningcombinaties aan de Curaçaostraat bestaan uit een groot appartement en een kleinere woning, aan elkaar gekoppeld door een tussendeur. Alle woningen in het complex zijn eenvoudig aan te passen aan Wmo-voorzieningen. Verder géén korting op de uitkering, en ook géén inkomensgrens voor de zorgontvanger en mantelzorger. Wanneer één van de twee bewoners uit een combinatie verhuist, moet ook de andere bewoner verhuizen.

Gastles wonen met mantelzorg

Of zoals, tijdens een gastles, bedacht door studenten Toegepaste Gerontologie* in Zwolle die Speeddates willen organiseren met financiers en een Minister van Aandacht willen aanstellen. “Op landelijk niveau moet meer aandacht besteed worden om deze manier van wonen en voor elkaar zorgen mogelijk te maken” vinden Emiel Oolderink en Wilco Horstman, beide student Gerontologie. Dit zou dan hopelijk leiden tot het afschaffen van belemmerende regelgeving.

Goed nieuws: sinds 1 november 2014 is het eindelijk mogelijk om vergunningsvrij een mantelzorgunit bij een woning te plaatsen. Verdere suggesties die de studenten gaven was het beperken van het risico om als mantelzorger een uitkering kwijt te raken en een belastingvoordeel om bouwen voor deze doelgroep te stimuleren.

Jongeren zoeken oplossing samen

Wat ik heel hoopgevend en relevant vind aan al deze discussies en initiatieven is de noodzaak van nieuwe samenwerkingsvormen. Of het nu gaat om initiatieven vanuit de gemeenten, collectief van ondernemers, toegepaste gerontologen, de buurt, de mantelzorgkoppels of de familie van mantelzorgers, samenwerking staat voorop. Voor de studenten in Zwolle is het in ieder geval vanzelfsprekende om hiervan uit te gaan. Deze generatie zoekt de oplossing met elkaar, en gaat door tot hij gevonden is.

*Gerontologie is de tak van wetenschap die het “ouder worden” bestudeert,
zowel in lichamelijk, maatschappelijk als in geestelijk opzicht.

Wie durft ook?

Wie van de corporaties, gemeenten of mantelzorgers durft ook dillema’s te benoemen en op te ruimen of op te lossen? Wie gaat daadwerkelijk de uitdaging aan om letterlijk die ruimte te maken die mantelzorgers nodig hebben? Wie zorgt dat “langer thuis wonen” niet blijft bij een beleidsdoelstelling maar daadwerkelijk gerealiseerd wordt. U?

Ik reken op uw (re)actie!
Irma van Beek

*Met dank aan Emiel Oolderink en Wilco Horstman voor hun bijdrage aan dit artikel, beide student Gerontolgie.