Hoe laat je bewoners invloed uitoefenen bij een aardgasvrije proeftuin?

Spannende week achter de rug denk ik? 

Klopt! Wij hebben net onze aanvraag ingediend bij het proeftuinprogramma ‘aardgasvrije wijken’ namens de gemeente Amersfoort. Een programma van Binnenlandse Zaken.

Want wat is een aardgasvrije proeftuin? 

De komende jaren wil het kabinet samen met gemeenten ongeveer 100 wijken aardgasvrij maken. En uitproberen wat wel en niet werkt. Als je budget toegewezen krijgt vanuit het programma ‘aardgasvrije wijken’ ben je officieel een proeftuin. Om een bijdrage te krijgen, dien je een aanvraag met een plan in. In een aanvraag geef je concreet antwoord op hoe je een bepaald gebied aardgasvrij gaat maken. 

Onze aanvraag is voor de wijk Schothorst-Zuid in Amersfoort. We hebben hier een relatief grote opdracht van 2200 woningen. Meestal begint het kleiner, ook bij onze eerdere proeftuinen. Bijvoorbeeld in Assen, waar mijn collega David druk aan het werk is om 450 woningen van het aardgas los te koppelen. 

Hoe ziet zo’n aanvraag eruit?  

Je plan is sterk afhankelijk van de grootte van het gebied, het type huis, welke bronnen beschikbaar zijn, welke aanbieders er zijn. Elke proeftuin is puur maatwerk. Inhoudelijk ga je in je aanvraag dieper in op hoe je bewoners betrekt, wat de technische oplossing kan zijn, de financiering, de planning, etc. Het was een behoorlijke klus! Zeker omdat we ook met alle betrokken partners overeenkomsten hebben gesloten over de samenwerking straks. Dat geeft vertrouwen. Niet alleen voor ons, maar juist voor de bewoners. Zo laat je zien dat er ook echt iets gaat gebeuren in je wijk als de aanvraag wordt goedgekeurd. Iedereen staat in de startblokken. 

En wat is jouw rol precies?  

Ik zorg er voor dat de vele partijen op het juiste moment hun expertise kunnen inzetten. Aardgasvrij wonen is een ingewikkelde opgave. Je hebt te maken met particuliere woningeigenaren, de netbeheerder, huurders, onderwijsinstellingen, een warmteleverancier, etc. Alleen samen kom je tot een uitvoerbaar plan. Ik breng deze partijen met elkaar in gesprek, hou de planning in de gaten en zorg dat de plannen uiteindelijk op papier komen. En dit moet passen bij de wensen van de woningeigenaren. Zij kiezen uiteindelijk zelf of ze wel of niet met ons mee doen. Het is daarom belangrijk om iedereen op tijd te informeren en bewoners te bevragen wat voor hen belangrijk is.  

We organiseerden daarom een grote inloopmarkt en bijpraatsessies in de wijk. Met stemkastjes konden bewoners aangeven wat ze van onze ideeën vonden. En bij de kraampjes gingen we in gesprek over grote en kleine zorgen: van de duurzaamheid van de bron van het warmtenet tot welke pannen geschikt zijn om mee te koken. Tot slot maakten we een tijdschrift zodat iedereen alle informatie terug kon lezen (zie: www.amersfoort.nl/schothorstzuid).  

De aanvraag in Amersfoort is dus een grote. Maakt dat hem ook anders dan andere proeftuinen?   

Ja, dit is wel een unieke. Niet alleen vanwege de omvang, maar ook omdat we uit gaan zoeken of bewoners invloed kunnen uitoefenen op het warmtenet. In principe zit je straks als bewoners vast aan dat warmtenet zodra je overgestapt bent van gas. En we kregen dan ook vaak terug: “Dat vind ik erg lastig, er is geen weg terug.” Dus daarom zoeken we naar een manier om bewoners een stuk regie te geven. We kijken bijvoorbeeld naar de mogelijkheid van een klantenraad met stemrecht, bestaande uit deelnemende bewoners uit de wijk. Zo kan iedere deelnemer meedenken over bijvoorbeeld bronnen of tarieven. Of dat je zelfs certificaten zou kunnen kopen, als een soort obligaties. Dat werd goed ontvangen.  

Daarnaast kijken we naar de mogelijkheid om een combinatie te maken met de klimaatadaptieve invulling van de openbare ruimte. Om de warmte uit het warmtenet geschikt te maken voor het verwarmen van de woningen, heb je een WOS nodig. Een warmteoverdrachtstation. Deze gebouwtjes komen in de wijk te staan. We willen deze samen met de bewoners een passende plek en vorm geven. Bijvoorbeeld in een groen jasje. Of door het te combineren met een publieke functie, bijvoorbeeld voor ontmoeting. Voor één parkeerplein hebben we het klimaatadaptieve ontwerp van de bewoners gebruikt om te laten zien hoe de plaatsing van een WOS er uit kan zien.