Yes Wi Ken!
Met die slogan moet het helemaal geweldig worden in de Drachtster wijk De Wiken in 2035. Een grap of serieus? Eigenlijk allebei. Met 40 architecten, geografen, planologen, andere collega's en ervaringsdeskundigen van KAW Groningen hadden wij niet alleen enorm veel plezier tijdens een kampeeruitje nabij Drachten, maar kwamen we ook tot een snelkookpanvisie voor deze wijk. Een wijk die in onze ogen schreeuwt om positieve aandacht, waar onze handen van gaan jeuken. En waarover we graag in gesprek gaan met inwoners, de gemeente Smallingerland en de corporaties WoonFriesland en Accolade!
Benieuwd naar onze bevindingen? Lees dan verder.
Samen op pad
Met onze drie werkteams en alle stafmensen van KAW Groningen gingen wij in de allerlaatste zomerweek van 2024 op pad. Tussen onze teams was er een brede behoefte om elkaar beter te leren kennen, elkaars talenten te herkennen en meer te gaan samenwerken. Niet alleen ontwerpers, procesleiders, architecten, onderzoekers, maar ook alle collega’s die het werken bij KAW mogelijk maken. Dat deden we vanaf de zonovergoten camping Fraai in Haulerwijk waar we verbleven in keten, hutten en tenten en waar we ons programma te horen kregen voor de donderdag en de vrijdag.
Zo’n weekend brengt een hoop lol en gezelligheid. Maar we doen dat liefst ook met een serieuze vraag. Daarom kozen we een vertrouwd onderwerp uit waarin al onze talenten nodig zijn: wijkvernieuwing. We kozen voor De Wiken in Drachten, een jaren ’60-70 wijk waarvan we wel wisten dat er sociale en fysieke vraagstukken zijn, maar waar niemand écht een beeld van had.
Zes teams – een opdracht
Zes teams kregen de opdracht om in één dag te komen tot een analyse en voorstel. En dat in een nogal vrije vorm: bedenk wat de wijk nodig heeft en… presenteer dat in bonte-avond vorm na het avondmaal. Tijdens een hilarisch avondtafereel kwam voorbij: een ouderwets ABC’tje, twee toneelstukken, een gedicht, een videojournaal uit 2035 en een lied met gitaarbegeleiding! We denken niet dat deze presentatievorm eerder is toegepast voor het maken van een wijkvernieuwingsplan. En we overwegen nog om deze vorm ook professioneel in te zetten op bewonersavonden of tijdens bestuurlijke overleggen met gemeente en corporatie.
Ondanks alle ongein leverden een kort locatiebezoek, snelle analyses, gesprekken met buurtbewoners en discussie met elkaar veel inzichten en ideeën op. Tot onze verrassing bleken er ook goede ervaringsdeskundigen mee te zijn: twee van onze collega’s groeiden er op, één liep er stage en onze stagiair rijdt er met zijn Picnicbus rond met boodschappen. Ook hun blik hielp!
Conclusies
Een aantal gedachten sprongen eruit en die geven we mee:
Knap samen de openbare ruimte op
De rommelige openbare ruimte, de zichtbare besparing op het onderhoud, springt bij iedereen in het oog. Dat gaat ten koste van het gevoel van eigenaarschap en de bereidheid van mensen om hun steentje bij te dragen. Rommel trekt rommel aan, immers. Een stevige impuls in het onderhoud, in combinatie met initiatief om bewoners te stimuleren de handen uit de mouwen te steken, kan de wijk een grote zichtbare impuls geven, bijdragen aan het gevoel van trots en tevredenheid.
Investeer in de groene basis
Op sommige plekken is een groene plus nodig. Het winkelcentrum zelf is best OK, maar in de straten daaromheen, en bij de plinten van de flats is het rommelig, onaantrekkelijk en soms sociaal onveilig. Versterk de potentievolle groene plekken en verbindingen in de wijk, in het bijzonder de groene long met waterloop. Denk aan bevaarbaar maken, een speelstrandje, een paviljoen met terras. En een plan voor groen vanuit de 3-30-300 invalshoek helpt om stenige straatjes, hofjes en lanen te verbinden en gebruikskwaliteit te geven. Met daarbij als kans voor bewoners om er een ‘plus’ op te zetten als zij daar samen verantwoordelijkheid in kunnen nemen.
Zoek contact
Intensieve samenwerking tussen welzijn, corporaties, gemeente en maatschappelijke organisaties kan voorkomen dat mensen door een sociale ondergrens zakken. De adressen waar echte problemen zijn, zijn vaak wel in beeld. Kwetsbaar zijn die adressen waar mensen onzichtbaar vereenzamen, in psychische nood verkeren. In processen die direct woningen en woonomgeving verbeteren, kom je gemakkelijker in contact met buurtgenoten en herken je die adressen waar problemen verborgen blijven.
Programmeer en accommodeer ontmoeting
De ontmoetingsplekken zijn verouderd, terwijl er wel een behoefte lijkt. Hier ligt een kans om op wijkniveau te programmeren en te accommoderen. Eén van de buurthuizen heet De Vooruitgang maar staat bekend als De Achteruitgang… En ontmoeting is belangrijk hier. Het is te zien dat dit een wijk is waarin verschillende culturen en leeftijdsgroepen bij elkaar leven, maar niet per se mét elkaar.
Verbind de wijk met de stad
Rond de wijk liggen interessante functies, in het bijzonder de grote, recente onderwijsinstellingen. Die vormen letterlijk een eiland. Het verband met De Wiken is het loopje van scholieren naar de supermarkt voor een frikandelbroodje. Hier ligt een kans om het verband te versterken. Functioneel, in bijvoorbeeld stages, projecten en in een sterkere ruimtelijke verbondenheid.
Verbeter woningen, voeg chirurgisch toe
De wijk bestaat uit vooral rijwoningen, bewoond door alle leeftijdsklassen, gezinsgrootten, culturen. Ogenschijnlijk functioneert dat niet slecht. Maar voor ouderen zijn de mogelijkheden om door te stromen in de wijk beperkt. De woningen zijn vaak ook aan renovatie toe. Voor corporaties een gebruikelijke opgave. Voor particulieren is het zoeken naar een aanpak die hen helpt om te investeren en zo ook de energierekening te verlagen. Hiervoor zijn in het hele land voorbeelden genoeg. Aanvullend lijkt het ons slim om wél woningen toe te voegen. Zeker rond het winkelcentrum en bij de medische voorzieningen is verdichting een kans om andere woningen toe te voegen, gericht op kleine huishoudens en ouderen, en om plekken een kwaliteitsimpuls te geven. Verdichting draagt ook bij aan draagvlak onder maatschappelijke en commerciële voorzieningen.
Vernieuw vanuit een stedenbouwkundige en architectonische visie
We zien reden voor een stedenbouwkundige en architectonische waardescan en visie, om gericht te werken aan nieuwe toevoegingen, zo een brug te slaan tussen de stempel-opzet van toen en de behoeften van nu. De toevoegingen van de laatste vertonen weinig samenhang tot de oorspronkelijke structuur van de wijk.
Erken de rol van de wijk in de stad
Laat dit een fijne, rustige woonwijk zijn voor de mensen die er wonen, die er komen, die volgende stappen zetten. Een wijk waarop mensen trots zijn, waar mensen vanuit positieve overwegingen komen wonen. Grootstedelijke gentrificatie is daarvoor niet nodig en niet wenselijk.
Gemeente Smallingerland, WoonFriesland en Accolade: zullen we afspreken in De Vooruitgang?
Yes Wi Ken!
