MASTERPLAN REGIOCENTRA GRONINGEN
De leefbaarheid in elf Groningse steden en dorpen die een regionale centrumfunctie hebben staat onder druk. Het Masterplan Regiocentra schetst een toekomstbeeld om samenhangende, grootschalige ontwikkelingen teweeg te brengen.
Beter leven voor de hele provincie
De provincie Groningen kenmerkt zich door een sterke stad met internationale aantrekkingskracht, een reeks belangrijke regiocentra en levendige dorpen. Juist die regionale centra staan onder druk. Fysiek-ruimtelijke, volkshuisvestelijke, sociale en economische problemen concentreren zich vaak hier. Circa 350.000 mensen zijn verbonden met deze kernen voor onderwijs, werk, zorg, wonen, cultuur en als knooppunten in de bereikbaarheid. Om hun cruciale rol te behouden hebben deze kernen nieuwe ambities en perspectief nodig. Dat vraagt om integraal investeren in brede welvaart: in economische vitaliteit, leefbaarheid en ruimtelijke en sociale kwaliteit.
Er is meer nodig dan herstel van aardbevingsschade: het doel is beter leven in de hele provincie. Daarom publiceerden de provincie Groningen, de Groningse gemeenten en het Rijk in 2021 een toekomstagenda voor langjarige samenwerking. Op basis van die toekomstagenda zijn vijf masterplannen geformuleerd, waaronder het Masterplan Regiocentra.
Kansen bundelen voor een sterker geheel
Wij hebben een analyse uitgevoerd van bestaande kansen en opgaven in de kernen en dit vertaald in een actiegericht toekomstbeeld. Hierin komen ruimtelijke en sociale uitdagingen samen, brengen we in beeld welke extra impuls nodig en wenselijk is en helpen we gemeenten om ambitieuzer te zijn dan zij zelf tot dan toe waren geweest.
In nauwe samenwerking met gemeenten hebben we een toekomstbeeld geschetst van elf belangrijke dorpen en steden: Appingedam, Delfzijl, Bedum, Hoogezand-Sappemeer, Leek/Tolbert, Nieuwe Pekela, Stadskanaal/Musselkanaal, Ter Apel, Uithuizen, Veendam en Winschoten. Naast het onderling verbinden van bekende gemeentelijke plannen en ambities, introduceren we ook nieuwe ideeën in dit document die het geheel versterken en de ambities naar een hoger punt brengen. Zoals bijvoorbeeld in Stadskanaal waar we het nieuwe station ruimtelijk gezien hebben verbonden aan het stadscentrum.
Toekomstbeeld Stadskanaal
Per kern heeft dit geresulteerd in een fysieke investeringsagenda die zich richt op de komende 10-15 jaar. Met investeringen die erop gericht zijn de brede welvaart te verbeteren. Het gaat onder meer om voorzieningen als onderwijs en werk, wonen, een klimaatbestendige woonomgeving met verblijfskwaliteit, bereikbaarheid, transformeren van verouderde bedrijfslocaties en de uitstraling van plekken.
Acht bouwstenen voor sterke kernen
Uiteindelijk hebben we de uitkomsten vertaald in acht vormen van fysiek investeren. Samen dragen zij bij aan een omgeving en structuur waarin brede welvaart een betere kans krijgt. Voor elk regiocentrum is er een eigen palet aan relevante potentiële ingrepen: ze grijpen ineen, komen in sommige kernen sterker voor dan in andere of kunnen overlappen op één plek.
Acht fysieke bouwstenen voor de regiocentra
We helpen de gemeenten om gezamenlijk verder te komen dan waar ze in hun eentje toe in staat zijn. Door te werken met de acht overkoepelende bouwstenen en ze per regiocentrum specifiek toe te passen. Dit helpt gemeenten niet alleen om hun eigen gedurfde toekomstbeeld te schetsen, maar ook de onderlinge samenhang tussen de kernen ook duidelijker. De opgaven in de provincie zijn vaak vergelijkbaar, oplossingsrichtingen zijn dat dus ook.
Overhandigen rapport aan Ministerie van Binnenlandse Zaken
In een proces van een jaar (oktober ’22 – oktober ’23) zijn we gekomen van het analyseren van de opgaven en het ophalen van bestaande plannen en visies, tot samenhangende en ambitieuze toekomstbeelden van de Groningse Regiocentra. Het Masterplan Regiocentra Groningen is gepresenteerd in een brede bestuurlijke bijeenkomst, met burgemeesters, wethouders, gedeputeerde Tjeerd van Dekken en minister Hugo de Jonge van BZK. De toekomstbeelden van de regiocentra leiden nu tot een brede wens om de opgaven grondig aan te pakken. Dit was het startsein voor het vervolg: verdere uitwerking en de vertaalslag naar concrete plannen.
Overhandigen rapport aan Minister Hugo de Jonge
Stedenbouw, participatie, investeringsopgave
Om tot concrete ontwikkelingen te komen, moeten vanaf nu stappen gezet worden. Zoals de stedenbouwkundige verdieping en programmatische vertaling voor de regionale centra in samenwerking met stedenbouwkundige bureaus. Zij werken aan een breed draagvlak via participatie bij bewoners in het gebied en bij professionele vertegenwoordigers zoals woningcorporaties, waterschappen, ondernemersvertegenwoordigers en maatschappelijke organisaties. Zo krijgen we ook inzicht in de investeringsopgave in geld, menskracht en expertise.
Daaraan worden structurele middelen verbonden, zodat projecten en programma’s uitvoerbaar worden over een langere periode. Denk daarbij aan de Regiodeals voor de eerstkomende jaren, maar ook aan de financiële arrangementen via de sociale agenda van Nij Begun.
