VERDICHTEN EN MOBILITEIT:
GOUDEN COMBI
Zelfs mét bijkomende investeringen in duurzame mobiliteit levert inbreiden meer op dan traditioneel uitbreiden in het buitengebied. Dit blijkt uit onderzoek dat wij in opdracht van het ministerie van I&W en samen met Goudappel en Ecorys deden naar de financiële haalbaarheid van inbreiding.
Onderzoek: duurzame verstedelijking
Door wijkvernieuwing te combineren met de principes van duurzame mobiliteit, werken we automatisch aan maatschappelijke opgaven: bereikbaarheid van wonen, inrichten openbaar groen en de gezondheid van mensen. De nauwkeurige berekeningen uit dit onderzoek laten zien dat de combinatie verdichten en mobiliteitsingrepen op vele vlakken voordeel biedt.
Dit levert meer op dan enkel het toevoegen van wonen. De koppelkansen in de buurten, zoals eerder benoemd in Ruimte Zat, komen nog beter tot hun recht met een uitgekiende mobiliteitsvisie. Eentje die past bij de huidige bewoners, en voorsorteert op de veranderende mobiliteit van de toekomst. Om deze thema’s goed te verbinden, bundelen we onze krachten met Ecorys en Goudappel.
Potentiële verdichtingslocaties
We hebben 100 potentiële locaties teruggebracht naar 6 casussen die centraal staan in dit onderzoek. Dit deden we op basis van data, zoals aandeel corporatiebezit, leeftijd van de bebouwing en mobiliteitsmilieus. 3 locaties in het oosten van Rotterdam en 3 in Zwolle. Deze steden verschillen qua opbouw. Zwolle als historisch, vanuit een compact centrum gegroeide stad, terwijl Rotterdam Oost stapsgewijs in enkele decennia snel is gerealiseerd. Hierdoor zijn de voorbeelden voor velen herkenbaar in hun eigen gemeente.
links: Zwolle, rechts: Rotterdam Oost
Mobiliteitsmilieus
Tegelijkertijd heeft Goudappel onderzocht op welke manier de buurten gebruik maken van mobiliteit. De steden zijn ingedeeld in verschillende mobiliteitsmilieus:
- A: Centrumlocaties; zeer goed bereikbaar met hoogwaardig openbaar vervoer, gemiddeld laag autobezit.
- B: Gemengde stad; meer autobezit, maar nog steeds goed bereikbaar met OV en fiets.
- C: Lagere dichtheden; buitenwijken, gericht op automobiliteit als primaire vervoersmiddel.
Het indelen van de steden volgens deze systematiek maakt mogelijk dat we onze verdichtingskansen koppelen aan kansen voor mobiliteitsinvesteringen en veranderingen. Concreet vertaald: in gebied A zetten we in op een zeer lage parkeernorm, deelmobiliteit, fiets en wandelen. Het draagvlak hiervoor is ook groot. In gebied C ligt dit anders en proberen we het autogebruik zo te faciliteren dat de buurt leefbaarder wordt én mensen ook op andere manier van vervoer gebruik kunnen maken.
Perfecte combinatie van wijkvernieuwing en duurzamer bewegen
In 6 casussen hebben we naast een realistische verdichting de principes van duurzame mobiliteit toegepast, waarbij gekeken is vanuit het gedrag en wensen van de mensen. Bij de selectie is er gekozen om te verdichten op plekken waar mensen te verleiden zijn tot andere vervoersmiddelen, te voet, per fiets of in het laatste geval met het OV. Vervolgens is er in de casussen gewerkt aan een voetgangers- en fietsvriendelijke openbare ruimte. Daarbij speelt vraagbeïnvloeding, bijvoorbeeld door parkeerbeleid (minder en ev. betaald) een rol. Deze zijn in onze casussen onlosmakelijk verbonden met investeringen in duurzame mobiliteit als alternatief. Voorbeelden zijn gebiedsoverstijgende fietsroutes en parkeerhubs die ook functioneren als communityhub.
6 illustratieve casussen om te verdichten
De casestudie Ommoord
Deze buurt is representatief voor veel buurten in Nederland, gebouwd in de jaren 50-60. Een vergrijzende bevolking, een aanzienlijk aandeel corporatiewoningen, een grote verduurzamingsopgave en verouderde openbare ruimte. Door te verdichten en corporatiewoningen te vervangen op plekken waar deze grenzen aan een ongebruikte groenzone in de wijk wordt dit een centrale ruimte in de buurt.
Zo maakt het aanleggen van goede fietsverbindingen die op stedelijke schaal een rol spelen aantrekkelijke, duurzame mobiliteit mogelijk. O.a. door de aanleg van een veilige fietstunnel onder de A20 in combinatie met parkeerhubs aan de randen van de buurt. Tegelijkertijd maakt zo’n ingreep hier verdichting met circa 30% mogelijk.
Dubbele winst
Op basis van onze case studies heeft onze partner Ecorys, investeringen in beeld op drie domeinen; ruimtelijk (sloop, nieuwbouw, openbare ruimte), mobiliteit (extra infrastructuur, OV-hubs) en duurzaamheid. Dit hebben we opgeteld bij de opbrengsten, waarbij extra werkgelegenheid, vermeden CO2 uitstoot en verbeterde gezondheid door een gezondere manier van bewegen vertaald zijn in geld.
Dit hebben we afgezet tegen een traditionele ontwikkeling met een vergelijkbaar aantal woningen aan de rand van de stad. Hieruit blijkt dat in alle onderzochte casussen, ondanks soms grote investeringen in mobiliteitsverandering, uiteindelijk inbreiding een verstandigere investering is.
Daarnaast hebben we de bijkomende voordelen nog niet eens meegerekend, zoals verbetering van sociale veiligheid en verkeersveiligheid. Investeren in slimme mobiliteit en verdichting is niet alleen voordeliger in vergelijking met uitbreiding, je maakt ook optimaal gebruik van middelen die toch al nodig zijn voor opgaven in de bestaande wijken. Dit voordeel noemden we al eerder in ons onderzoek Ruimte Zat. Wil je meer lezen over de hele aanpak van het Rijksoverheid? Kijk dan op hun website.
Onderzoek naar mogelijkheden voor jouw gemeente
De doorgerekende casussen zijn illustratief voor veel locaties in Nederland. Wij kunnen in vergelijking met een traditionele uitbreiding kijken naar hoe verdichting in combinatie met een verandering in duurzame mobiliteit uit kan pakken. Samen met onze partners Ecorys en Goudappel helpen we bij het zoeken naar de meest kansrijke gebieden én kunnen we deze samen met jou verkennen.
